Τι είναι η Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή;
Η Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή (ΙΨΔ) είναι μια ψυχική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενες, ανεπιθύμητες σκέψεις (ιδεοληψίες) και επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές ή νοητικές πράξεις (καταναγκασμούς), που το άτομο αισθάνεται ότι πρέπει να εκτελέσει για να μειώσει το άγχος του.
Βασικά χαρακτηριστικά της ΙΨΔ:
1. Ιδεοληψίες:
– Ενοχλητικές και επίμονες σκέψεις, εικόνες ή παρορμήσεις που προκαλούν έντονο άγχος.
– Συνήθεις ιδεοληψίες περιλαμβάνουν φόβο μόλυνσης, αμφιβολίες (π.χ. «Κλείδωσα την πόρτα;»), ή σκέψεις επιθετικού/απαγορευμένου περιεχομένου.
2. Καταναγκασμοί:
– Συμπεριφορές ή νοητικές πράξεις που εκτελούνται επαναλαμβανόμενα για να μειώσουν το άγχος.
– Μπορεί να περιλαμβάνουν πλύσιμο χεριών, έλεγχο πραγμάτων, μέτρημα, προσευχές ή επανάληψη συγκεκριμένων λέξεων.
Τα αίτια είναι πολυπαραγοντικά και περιλαμβάνουν γενετικούς, νευροβιολογικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες.
Η κατάλληλη θεραπευτική προσέγγιση είναι η Γνωσιακή-Συμπεριφορική Θεραπεία (CBT), η θεραπεία περιλαμβάνει την Έκθεση και Πρόληψη Αντίδρασης (ERP), καθώς και φαρμακευτική αγωγή (π.χ. αντικαταθλιπτικά τύπου SSRI).
Η ΙΨΔ μπορεί να είναι ιδιαίτερα δυσλειτουργική για την καθημερινότητα του ατόμου, αλλά με τη σωστή θεραπεία τα άτομα μπορούν να διαχειριστούν τα συμπτώματα και να ζήσουν μια φυσιολογική ζωή.
10 πράγματα που δεν ήξερες για την Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή (ΙΨΔ)
-
Δεν αφορά μόνο την καθαριότητα και την τάξη.
Αν και ο φόβος μικροβίων είναι κοινός, η ΙΨΔ μπορεί να περιλαμβάνει ιδεοληψίες που σχετίζονται με βία, ηθικά διλήμματα κ.α
-
Δεν τίθεται θέμα «τελειομανίας».
Η ΙΨΔ δεν είναι απλώς μια ανάγκη για τάξη, αλλά μια ψυχική διαταραχή που προκαλεί έντονο άγχος και δυσφορία.
-
Οι ιδεοληψίες μπορεί να είναι εξαιρετικά ενοχλητικές.
Πολλοί άνθρωποι με ΙΨΔ έχουν σκέψεις βίας, σεξουαλικού ή βλάσφημου περιεχομένου, που έρχονται ακούσια και τους προκαλούν ενοχές.
-
Οι καταναγκασμοί δεν φέρνουν ευχαρίστηση.
Τα άτομα δεν απολαμβάνουν τις επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές τους – τις κάνουν για να μειώσουν το άγχος που προκαλούν οι ιδεοληψίες.
-
Δεν είναι πάντα ορατός/-ή στους άλλους.
Υπάρχουν άτομα με «σιωπηλή ΙΨΔ» που δεν εκτελούν εξωτερικούς καταναγκασμούς αλλά βασανίζονται από νοητικές τελετουργίες.
-
Η ΙΨΔ μπορεί να σχετίζεται με άλλα προβλήματα ψυχικής υγείας.
Συχνά συνυπάρχει με άγχος, κατάθλιψη, διαταραχές πρόσληψης τροφής ή σύνδρομο Τουρέτ.
-
Η αποφυγή ερεθισμάτων μπορεί να ενισχύσει τη διαταραχή.
Όταν κάποιος αποφεύγει καταστάσεις που του προκαλούν ιδεοληψίες, το πρόβλημα μπορεί να επιδεινωθεί μακροπρόθεσμα.
-
Η θεραπεία μπορεί να είναι πολύ αποτελεσματική.
Η Γνωσιακή-Συμπεριφορική Θεραπεία (CBT) με Έκθεση και Πρόληψη Αντίδρασης (ERP) είναι μια από τις πιο αποτελεσματικές θεραπείες.
-
Οι σκέψεις δεν σημαίνουν επιθυμία για δράση.
Τα άτομα με ΙΨΔ τρομοκρατούνται από τις ιδεοληψίες τους και δεν θέλουν να τις πραγματοποιήσουν, σε αντίθεση με άλλες διαταραχές.
-
Δεν είναι «φάση» – είναι χρόνια πάθηση.
Η ΙΨΔ μπορεί να εμφανιστεί από την παιδική ηλικία και να διαρκέσει μια ζωή αν δεν αντιμετωπιστεί σωστά. Ωστόσο, με την κατάλληλη θεραπεία, τα συμπτώματα μπορούν να μειωθούν σημαντικά.