Αισθητηριακή ευαισθησία στους ήχους – Τι πρέπει να γνωρίζεις

Το παιδί σου καλύπτει τα αυτιά του όταν περνάει ένα μηχανάκι. Δείχνει να ενοχλείται από το καζανάκι, από το πιστολάκι ή ακόμα και από τη μουσική στο ραδιόφωνο. Σε παιδικά πάρτι κλείνει τα αυτιά του από τις φωνές. Και κάποια στιγμή, αρχίζεις να αναρωτιέσαι:

Είναι απλώς πιο ευαίσθητο; Ή μήπως υπάρχει κάτι βαθύτερο;

Η αλήθεια είναι ότι κάθε παιδί είναι μοναδικό – και έχει τη δική του ιδιοσυγκρασία. Όμως όταν η αντίδραση στους ήχους είναι έντονη, συχνή και δυσκολεύει την καθημερινότητά του, μπορεί να αποτελεί ένδειξη αισθητηριακής ευαισθησίας ή άλλης νευροαναπτυξιακής δυσκολίας που αξίζει να διερευνηθεί.

Τι σημαίνει “αισθητηριακή ευαισθησία”;

Το νευρικό σύστημα του παιδιού επεξεργάζεται τα ερεθίσματα από το περιβάλλον – ήχους, φως, μυρωδιές, αγγίγματα. Κάποια παιδιά έχουν υπεραντίδραση σε συγκεκριμένα ερεθίσματα, και ένας απλός ήχος μπορεί να βιώνεται από αυτά σαν έντονος θόρυβος, που προκαλεί στρες, φόβο ή δυσφορία.

Αυτό δεν σημαίνει ότι έχουν πρόβλημα ακοής – αλλά ότι ο εγκέφαλός τους επεξεργάζεται τα ερεθίσματα διαφορετικά.

Τυπικές συμπεριφορές σε παιδιά με ηχητική υπερευαισθησία

• Κλείνουν τα αυτιά τους σε ξαφνικούς ήχους.
• Φοβούνται θορυβώδη παιχνίδια ή δυνατές φωνές.
• Ενοχλούνται από μουσική ή τηλεόραση που άλλοι θεωρούν φυσιολογική.
• Αρνούνται να μπουν σε πολυσύχναστους χώρους (π.χ. παιδότοπους, σούπερ μάρκετ).
• Ξεσπούν σε κλάματα ή πανικό όταν ακούνε συγκεκριμένους ήχους.

Είναι πάντα πρόβλημα;

Όχι απαραίτητα. Πολλά παιδιά περνούν φάσεις αυξημένης ευαισθησίας, ειδικά σε μικρές ηλικίες. Όμως όταν αυτές οι αντιδράσεις:

• Διαρκούν για μεγάλο διάστημα
• Επηρεάζουν την καθημερινή λειτουργικότητα
• Συνοδεύονται από άλλες συμπεριφορές (υπερκινητικότητα, δυσκολίες συγκέντρωσης, συναισθηματικά ξεσπάσματα)

τότε ίσως είναι ένδειξη αισθητηριακής δυσλειτουργίας ή άλλης νευροαναπτυξιακής ιδιαιτερότητας (όπως ΔΕΠ-Υ, ΔΑΔ/αυτιστικό φάσμα ή αγχώδεις διαταραχές).

Πώς να βοηθήσεις το παιδί σου όταν ενοχλείται από τους ήχους

1. Μην το μειώνεις – αναγνώρισε την εμπειρία του

“Καταλαβαίνω ότι αυτός ο ήχος σε ενοχλεί. Είμαι εδώ.”

2. Προετοίμασέ το για προβλέψιμους ήχους

“Σε λίγο θα ξεκινήσει το πιστολάκι. Θες να είσαι στο άλλο δωμάτιο ή να στο πω πρώτα;”

3. Δημιούργησε ένα “ήσυχο καταφύγιο”

Ένα μέρος στο σπίτι όπου μπορεί να πάει όταν νιώθει υπερένταση – με μαξιλάρια, ακουστικά, μουσική που το ηρεμεί.

4. Χρησιμοποίησε ακουστικά απομόνωσης

Δεν είναι λύση μόνιμη, αλλά μπορεί να προσφέρει ανακούφιση σε καταστάσεις που δεν μπορείς να ελέγξεις.

5. Δώσε του τρόπους να εκφράσει την ενόχλησή του

Μέσα από παιχνίδια, ζωγραφιές ή κουβέντα όταν είναι ήρεμο.

“Πώς ένιωσες όταν άκουσες αυτό τον ήχο; Τι θα σε βοηθούσε την επόμενη φορά;”

Πότε χρειάζεται να απευθυνθώ σε ειδικό;

• Το παιδί αποφεύγει κοινωνικές ή σχολικές δραστηριότητες λόγω των ήχων.
• Οι αντιδράσεις του είναι έντονες, διαρκείς και δυσκολεύουν τη λειτουργικότητά του.
• Υπάρχουν και άλλες δυσκολίες (στη συγκέντρωση, στη ρύθμιση συναισθήματος, στην κοινωνική αλληλεπίδραση).

Τότε είναι σημαντικό να γίνει εργοθεραπευτική αξιολόγηση.

Ένας εργοθεραπευτής μπορεί να εντοπίσει αν υπάρχει αισθητηριακό προφίλ που επηρεάζει τη συμπεριφορά του παιδιού και να προτείνει εξατομικευμένες στρατηγικές και δραστηριότητες αποκατάστασης.